dr Katarzyna Waszczyńska

adiunkt
Zakład Antropologii Etniczności i Studiów Globalnych
członkini Rady WH UW

Kontakt

k.waszczynska@uw.edu.pl
+48 22 55 31 657

Obszary zainteresowań

problematyka etniczna i tożsamościowa w Europie Środkowo-Wschodniej; etnografia regionalna - zagadnienia działalności regionalnej i tworzenia/kształtowania wspólnot lokalnych oraz działań na rzecz dziedzictwa kulturowego; antropologia rzeczy i muzealnictwa; Badania: Polska: Mazowsze, Suwalszczyzna, Podlasie; pogranicze polsko-litewsko-białoruskie; Republika Białoruś.

Doświadczenie badawcze i dydaktyczne

Moje zainteresowania naukowe i badawcze skoncentrowane są wokół:

  • problematyki etnicznej i tożsamościowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Badania na ten temat prowadzę przede wszystkim w Republice Białoruś, ale interesują mnie również pogranicza, w tym polsko-litewsko-białoruskie. Na podstawie zebranego w latach 1995-2004 materiału empirycznego napisałam pracę doktorską pt. „Postaci tożsamości narodowej. Wizerunek Białorusinów końca XX wieku na podstawie badań z Mińska i okolic” (obronioną w 2004 roku). Natomiast materiały pozyskiwane po 2004 roku wykorzystuję do pisania artykułów. Od 2010 zajmuję się również badaniem obecności problematyki białoruskiej w mediach (m.in. we francuskim dyskursie medialnym) i nowych mediach;

  • problematyki społeczności lokalnych i ich postrzegania kultury regionalnej. W tym kontekście szczególnie interesują mnie działania regionalistów, inicjatywy kolekcjonerskie i muzealnicze, podejmowane przez osoby prywatne. W badaniach głównie koncentruję się na obszarze Polski: na Kurpiowszczyźnie, Pobożu, Suwalszczyznie, Podlasiu. Od 2008 roku realizuję (wraz ze studentami) projekt naukowo-dokumentacyjny pt. „Miniatury etnograficzne”, polegający na porządkowaniu, sfotografowaniu i opisie obiektów/przedmiotów, zgromadzonych przez lokalnych zbieraczy/kolekcjonerów. Pracowaliśmy już w: Ośrodku Etnograficznym Dziedzictwa Kulturowego Kurpiów w Lelisie (gmina Lelis, 2008-2009); Muzeum Kurpiowskim w Wachu (gmina Kadzidło, 2010-2014) oraz przy zbiorach kultury wilamowskiej (woj. śląskie,  2015-2016).

W latach 2013-2015 brałam również udział, jako koordynatorka Modułu II i badaczka, w projekcie pt. „Oddolne tworzenie kultury. Wielostanowiskowe studium porównawcze”, realizowanym w ramach programu „Obserwatorium kultury” (finansowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Założeniem Modułu II była identyfikacja i opis kulturotwórczych praktyk społeczno-kulturowych w gminie Kadzidło (województwo mazowieckie) - na temat wyników można zaś przeczytać na stronie: http://kulturaoddolna.pl/

Dydaktyka

Zajęcia, które prowadzę, skoncentrowane są wokół zagadnień:

  • mniejszości narodowe, etniczne i religijne zamieszkujące w Polsce;
  • problematyka tożsamościowa w Europie Wschodniej - procesy narodowotwórcze na Białorusi, Ukrainie oraz europejskiej części Rosji;
  • etnografia regionalna Polski;
  • kolekcje, izby pamięci i muzea prywatne;
  • dziedzictwo kulturowe (materialnym i niematerialnym);

Za szczególną formę dydaktyki uważam prowadzenie grup laboratoryjnych. Od 1995 roku zrealizowałam ze studentami pięć takich projektów. W czterech z nich podejmowaliśmy tematykę kształtowania tożsamości w grupach lokalnych w Republice Białoruś (I grupa realizowała badania w okolicach Nieświeża i Klecka, 1995-1997; II - wokół Puszczy Białowieskiej po dwóch stronach granicy 1997-1999; III - w okolicach Słonima, Żyrowic i Dziatłowa, 1999-2001 oraz IV - w okolicach Różan, Kosowa i Łyskowa 2001-2003), z kolei grupa piąta skoncentrowana była na zagadnieniach wspólnoty lokalnej budowanej przez mieszkańców z okolic Przerośli i Filipowa (północno-zachodnia Suwalszczyzna, 2008-2010).

Publikacje

(wybrane publikacje z ostatnich sześciu lat):

  • Kurp w internecie i w realu – Zdzisław Bziukiewicz, [w:] Antropolog wobec współczesności. Tom w darze profesor Annie Zadrożyńskiej, red. A. Malewska-Szałygin, M. Radkowska-Walkowicz, Warszawa 2010, s. 163-178.
  • Język i kultura a proces kształtowania białoruskiej tożsamości narodowej. Analiza wypowiedzi mieszkańców Mińska i okolic, „Studia Białorutenistyczne” nr 5, 2011, 29-54.
  • Religia a proces kształtowania białoruskiej tożsamości narodowej, [w:] Religia w stosunkach międzynarodowych. 10-lecie współpracy Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego ze Zgromadzeniem Słowa Bożego (SVD), red. A.M.Solarz, H.Schreiber, Warszawa 2012, s. 240-254.
  • Białoruś wirtualna – obraz państwa i społeczeństwa białoruskiego w Internecie, na przykładzie strony www.bialorus.pl, [w:] Polsko-białoruskie związki kulturowe, literackie i językowe, red. S.Kowalou, R.Radzik, M.Sajewicz, Lublin 2010, s. 179-199.
  • Białoruska tożsamość narodowa w świetle wypowiedzi mieszkańców Mińska i okolic, [w:] Tożsamości zbiorowe Białorusinów, red. Ryszard Radzik, Lublin 2012, s. 187-222.
  • Do” czy „na” Białoruś - refleksje o współczesnym narodzie i państwie białoruskim, [w:] Etnograficzne wędrówki po obszarach antropologii, red. Ł. Smyrski, K. Waszczyńska, Warszawa 2013, s. 209-221.
  • Zbiory, kolekcje, muzea regionalne – etnolog/antropolog a warsztat muzealnika, [w:] Antropologia stosowana, red. M. Ząbek, Warszawa 2013, s. 121-160.
  • Przekaz międzypokoleniowy i jego współczesne znaczenie w kontekście Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Refleksje etnologa, [w:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Identyfikacja - dokumentacja - ochrona - interpretacja - pojęcia - poglądy. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, Węgorzewo 17-19 czerwca 2011 roku, red. K. Braun, Warszawa-Węgorzewo 2013, s. 81-92.
  • „Muzeum” w stodole. Zbiory etnograficzne Zdzisława i Laury Bziukiewiczów i ich rola w narracji o Kurpiowszczyźnie, [w:] Regiony i regionalizmy w Europie. Badania-Kreacje-Popularyzacje, red. A. W. Brzezińska, J. Schmidt, wyd. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Uniwersytet Wrocławski; w ramach serii: Archiwum Etnograficzne tom 55, Wrocław 2014, s. 341-361
  • Metody, podział regionalny i monografie Oskara Kolberga, „Lud” 2014, T. XCVIII, s. 17-39.
  •  
  • Obchody świętojańskie i ich rekonstrukcje w kontekście dziedzictwa niematerialnego [w:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy - identyfikacja - zagrożenia / Intangible Cultural Heritage: Scope - Identification - Threats. T.II, red. Jan Adamowski, Katarzyna Smyk, Lublin-Warszawa 2015, s. 145-158; http://www.zgstl.pl/pobierz/publikacja_NDZK_II.pdf
  • Problematyka białoruska w prasie francuskiej - na przykładzie „Le Monde diplomatique”, „Acta Albaruthenica”, nr 15, s. 211-229; http://www.albaruthenica.uw.edu.pl/by/userfiles/downloads/AA_15_Zmiest.pdf
  • About the Belarusians and Russians in Belarus - Reflections on the Belarusian Society, „Ethnologia Polona” 2015[2016]/36, s. 77-93.
  • Życie kulturalne gminy. Przykład gminy Kadzidło, [w:] Nowe kłopoty z kulturą, red. S. Sikora, K.J.Dudek, Warszawa 2016, s. 30-42; http://kulturaoddolna.pl/blogs/Kultura_Oddolna.pdf