Etnograficznie o psychiatryzacji dzieci - wykład dr Anny Witeskiej-Młynarczyk 

Etnograficznie o psychiatryzacji dzieci -- dr Anna Witeska-Młynarczyk (IEiAK UW)

„Z psychiką młodych jest gorzej niż kiedykolwiek”, „Nasze kruche dzieci”, „Ponad 140 dziecięcych samobójstw”, „Objawy depresji w Polsce ma już co piąte dziecko”, „Zapaść polskiej psychiatrii dziecięcej” – to przykładowe polskie tytuły prasowe z ostatnich lat. Temat zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, ale też niewydolności opieki psychiatrycznej, przenika do debaty publicznej i wymaga uwagi. Jaką rolę w rozumieniu tego obszaru dzieciństwa może odegrać antropologia? Jaki jest potencjał badań etnograficznych z dziećmi diagnozowanymi psychiatrycznie?
Gdy w naukach społecznych mowa jest o psychiatryzacji dzieci i młodzieży, zazwyczaj przedstawiana jest ona jako odgórny proces, który, według pewnych badaczy, umożliwia realizację praw dzieci do zdrowia, a według innych stanowi formę przemocy. Odwołując się do badań, w ramach których dostrzega się dziecięcą perspektywę dotyczącą procesów psychiatryzacji, autorka spróbuje podważyć zarówno adultystyczne założenia o działaniach w „imię dobra dziecka”, jak i krytyczne socjologiczne założenia o odgórnej medykalizacji kultur dziecięcych. Zdaniem prelegentki dzieci nie są jedynie niemymi, biernymi lub stawiającymi opór ofiarami, ale podejmują działania wspierające psychiatryzację oraz aktywnie uczestniczą w aktach stygmatyzacji innych.
Opierając się na wynikach własnego projektu badawczego dotyczącego dziecięcych doświadczeń ADHD, autorka proponuje, aby spojrzeć na tę przykładową jednostkę diagnostyczną, jak na projekt społeczny, który realizuje się za sprawą zaangażowania wielu osób i rzeczy. Taka perspektywa możliwa jest dzięki skupieniu się na złożoności procesów psychiatryzacji i na praktyce, a punktem wyjścia do szerszej dyskusji teoretycznej będzie materiał etnograficzny.

Anna Witeska-Młynarczyk – antropolożka społeczna. Współpracuje z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Działa w Interdyscyplinarnym Zespole Badań nad Dzieciństwem UW. Doktoryzowała się na University College London. Jest autorką książek: Evoking Polish Memory. State, Self and the Communist Past in Transition (2014), Antropologia Psychiatrii Dzieci i Młodzieży. Wybór tekstów (2018) oraz Dziecięce Doświadczenia ADHD. Etnografia Spornej Jednostki Diagnostycznej (2019). Za tę ostatnią publikację autorka otrzymała wyróżnienie w konkursie na antropologiczne badanie roku 2019 PTS SAS. Jej prace wspierały takie instytucje jak: Open Society Institute, UCL Graduate School, Wenner-Gren Fundation, Narodowe Centrum Nauki czy Central European University. Interesuje ją antropologia zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz autoetnografia i eksperymenty metodologiczne.