Mobilizing and Weaponizing Memories of Soviet Repression

W terminie 29 - 31 października 2025 w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego jest planowana międzynarodowa konferencja, której celem jest stworzenie przestrzeni dla dyskusji naukowej na temat pamięci o represjach sowieckich na cztery lata po pełnoskalowej napaści Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz na dwa lata przed sto dziesiątą rocznicą Rewolucji Rosyjskich 1917 roku. Konferencja pozwoli na zrozumienie kształtu wernakularnych pamięciach o represjach sowieckich w krajach, które wchodziły w skład Związku Radzieckiego oraz krajach, które znajdowały się w sferze wpływów sowieckich oraz ich przemian wywołanych wojną w Ukrainie, która silnie zaktualizowała te pamięci, i mobilizuje je w procesach dekolonizacji i wychodzenia spod wpływów rosyjskich. Z drugiej strony, pamięć ta jest silnie wykorzystywana w wojnach politycznych i kulturowych przez różnych agentów politycznych. Konferencja pozwoli zdiagnozować najważniejsze procesy zachodzące w obszarze pamięci o represjach sowieckich w perspektywie lokalnej,  globalnej oraz religijnej.  Ponadto, konferencja będzie okazją do zaprezentowania wyników badań międzynarodowego projektu "Pamięć o represjach sowieckich na post-wielokolonialnych obszarach postsowieckich"  realizowanego przez Uniwersytet Warszawski i finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, szerszej publiczności, oraz konsolidacji środowisk naukowych badających zjawisko pamięci o represjach sowieckich w Europie, Azji i Amerykach. W terminie konferencji będzie obchodzony Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych (30 października) co nada dodatkowy symboliczny wymiar wydarzeniu.
Konferencja jest organizowana przez Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW oraz Centrum Badań nad Pamięcią Społeczną UW we współpracy z zagranicznymi partnerami -  uczelniami wyższymi i instytutami badawczymi: Ilia State University w Gruzji, Nazarbayev University w Kazachstanie, University of Helsinki, Yerevan State University, oraz Tallin University w Estonii. W konferencji weźmie udział pięćdziesięciu badaczy z Europy, Ameryki i Azji (chęć swojego udziału  potwierdzili badacze z Mongolii, Kazachstanu, Armenii, Gruzji, Holandii, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Estonii, Finlandii i Polski), którzy w trakcie prezentacji panelowych, dyskusji i sesji plenarnej będą wspólnie dyskutować na temat przemian pamięci o represjach sowieckich i wpływowie wojny w Ukrainie oraz globalnych procesów pamięciowych na kształt lokalnych pamięci o represjach sowieckich. Ważnym elementem dyskusji będzie wpływ różnch denominacji religijnych na kształt pamięci o represjach. W trakcie konferencji będziemy również starali się ustalić, w jaki sposób lokalne pamięci były kształtowane przez kosmopolityczną pamięć o Gułagu kształtowaną przez Stowarzyszenie Memoriał oraz w jaki sposób wojna w Ukrainie zmienia wpływ Memoriału na kształtowanie się pamięci o represjach politycznych. 
Planowany budżet konferencji obejmuje koszty zakwaterowania i wyżywienia prelegentów, przygotowanie materiałów konferencyjnych, wynajem sali, wynagrodzenie sekretarza konferencji, oraz pokrycie kosztów podróży badaczy biorących czynny udział w konferencji (przede wszystkim chodzi o badaczy pochodzących z byłych republik sowieckich, którzy bez finansowego wsparcia organizatora nie mogliby wziąć czynnego udziału w konferencji). Ze względu na wrażliwość tematu i wysokie ryzyko ataku rosyjskich internetowych "trolli", konferencja nie będzie miała formy  hybrydowej.