„Mugam – to nasz kod genetyczny”. Muzyczny nacjonalizm w Azerbejdżanie

Mugam to rodzaj profesjonalnej muzyki bliskowschodniej, której charakterystyczną cechą jest jej monodyczny charakter, a także swoista intonacja i skala, wykorzystująca ćwierćtony. Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci azerbejdżański mugam nie tylko odseparował się od bliskowschodniego areału muzycznego, ale służy także fundamentem współczesnej szkoły kompozytorskiej; z wykorzystaniem mugamów powstały takie azerbejdżańskie gatunki muzyczne jak mugam–opera, mugam–balet, czy jazz mugam.

W analizie procesu projekcji mugamu od zjawiska lokalnego do ogólnonarodowego skupię się na takich kwestiach jak pochodzenie azerbejdżańskiego mugamu, jego sakralizacja, reforma wykształcenia muzycznego w Azerbejdżanie oraz przedstawię kilka oddolnych projektów „udoskonalenia” tradycyjnych utworów muzycznych. Z kolei omawiając udział państwa w formowaniu mugamu jako muzyki narodowej poruszę takie kwestie teoretyczne jak folkloryzacja muzyki narodowej, instytucjonalizacja kultury tradycyjnej i jej modernizacja.

Aneta Strzemżalska jest antropolożką i publicystką, związaną z Wydziałem Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Europejskiego w Sankt Petersburgu oraz magazynem „Nowa Europa Wschodnia”. Specjalizuje się w problematyce antropologii państwa, nacjonalizmach, kwestiach etnicznych i religijnych. Badanie terenowe prowadziła głównie w regionie Kaukazu. Obecnie kończy pracę doktorską na temat muzycznego nacjonalizmu w Azerbejdżanie. Prezentowane na seminarium materiały powstały w oparciu o etnograficzne badania terenowe (łącznie 11 miesięcy).