Iwa Kołodziejska i Wojciech Lipiński na Festiwalu Nauki
W ramach warszawskiego Festiwalu Nauki zapraszamy na wykłady dr Iwy Kołodziejskiej i dra Wojciecha Lipińskiego.
Rośliny na wojnie w Ukrainie
dr Iwa Kołodziejska
Wtorek, 23.09.2025, g. 17.30, ul. Żurawia 4, s. 108
Rośliny pojawiają się w wojennych memach, opowieściach konkretnych osób, publicznym dyskursie narodowotwórczym, czy medialnych relacjach o ekocydzie w Ukrainie. Jakie role grają rośliny w tej wojnie?
Podczas wykładu opowiem o tym jakie formy przybierają relacje z roślinami w warunkach trwającej od 11 lat wojny, a szczególnie od czasu pełnoskalowej rosyjskiej agresji. Mogłoby się wydawać, że to jakiś zupełnie nieważny aspekt wojennej sytuacji, a tymczasem rośliny pojawiają się zarówno w około wojennych memach jak i opowieściach poszczególnych osób dotyczących wojennych strat, czy też sposobów radzenia sobie ze związanym z wojną stresem. Słowo ekocyd weszło do powszechnego użycia i jest ważnym narzędziem do tworzenia opowieści o tej wojnie.
Na przykładach z badań z zakresu antropologii środowiskowej pokażę, w jak różnych rolach rośliny pojawiają się w wojennych doświadczeniach moich rozmówców, a także w różnego rodzaju narracjach dotyczących tej wojny. Opowiem, słowami moich
rozmówczyń, nie tylko o kalinie, chersońskich arbuzach, czy roślinach z okolic Nowej Kachowki, ale też o drzewkach bonsai, ogrodowej melisie, ulubionych roślinach z kijowskiego ogrodu botanicznego i wielu innych.
Ludzie i renifery. Koczownicy północnej Syberii wobec wyzwań współczesności
dr Wojciech Lipiński
Czwartek 25.09.2025, g. 17.30, ul. Żurawia 4, s. 108
Na północy Syberii ludzie przez wieki wędrowali ze stadami reniferów. Czy ten sposób życia ma szansę przetrwać w czasach katastrofy klimatycznej i wzrastającego wydobycia surowców w Arktyce?
Hodowla reniferów i związany z nią wędrowny sposób życia były przez wieki charakterystycznym elementem kultury wielu rdzennych ludów Eurazji. Część z nich, żyjąca w arktycznych regionach Rosji, w tym na Syberii, nadal utrzymuje się z pasterstwa reniferów. XX-wieczna polityka państwa radzieckiego doprowadziła do daleko idących zmian w kulturze pasterskich społeczności. Wpłynęły na to między innymi stopniowa modernizacja wraz z postępującymi procesami urbanizacji. Dziś, w XXI w. przetrwaniu ich sposobu życia zagrażają przede wszystkim rozwój przemysłu wydobywczego oraz zmiany klimatyczne.
W pierwszej, ilustrowanej zdjęciami części wykładu zostanie przedstawiony sposób życia pasterzy reniferów z północnej Syberii. Druga część będzie dotyczyła wyzwań wynikających z trwających od stulecia procesów modernizacji oraz zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz rozwojem przemysłowym Syberii.
