Ghańskie kobiety w ruchu – imaginaria i praktyki mobilności

Opis:
W wystąpieniu skupię się na pozycji oraz pozycjonowaniu się ghańskich kobiet w kontekście różnych form mobilności, które stają się ich udziałem – czy to na poziomie dyskursów i wyobrażeń, czy też na poziomie praktyk i doświadczeń. Z jednej strony, Ghana, podobnie jak inne kraje Afryki Zachodniej położone nad Zatoką Gwinejską, to obszar intensywnych migracji wewnętrznych, związanych przede wszystkim z różnicami ekonomicznymi pomiędzy północną (zasadniczo uboższą) a południową częścią kraju. Z drugiej strony, na „mobilnościowe imaginaria” składają się popularne przekonania o zasobności abrokyeire (j. twi: „zagranicy”), spotkania Ghańczyków z przybywającymi do ich kraju Afroamerykanami, którzy poszukują tu swoich korzeni, czy z obywatelami innych państw afrykańskich oraz spoza kontynentu, osiadającymi bądź przemieszczającymi się przez Ghanę.

Prezentacja zakorzeniona jest w pracy etnograficznej, którą prowadzę w centralnej części kraju, w środowisku bardzo zróżnicowanym językowo, etnicznie i religijnie (ta różnorodność jest m.in. wynikiem migracji wewnątrzkrajowych). W sposób szczególny zwrócę uwagę na relacje pomiędzy wyobrażeniami i wiedzą a praktykami mobilności w codziennym życiu oraz biografiach ghańskich kobiet, z którymi etnograficznie współpracowałam. Ważnym aspektem tych doświadczeń są tożsamości religijne. Religijne imaginaria nierzadko splatają się z mobilnościowymi i przekładają na ruchowo-religijne praktyki. Migracje, zmiany miejsca zamieszkania, podróże handlowe często są interpretowane w wymiarze duchowym. Z kolei pielgrzymki, doświadczane przez kobiety z rozmaitych tradycji denominacyjnych (chrześcijańskich, islamskich oraz związanych z tzw. afrykańskimi religiami rodzimymi), stają się ważnymi narzędziami budowania kobiecej sprawczości w zróżnicowanych i dynamicznych kontekstach etnicznych oraz rodzinnych.

Bio:
Dr hab. Anna Niedźwiedź, prof. UJ – antropolożka kulturowa, od 2003 roku zatrudniona w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej. Obecnie pełni funkcję Dyrektor IEiAK UJ. Wykładała również w Stanach Zjednoczonych na Uniwersytecie Stanowym New York w Buffalo (2006-7) oraz na Uniwersytecie w Rochester (2011). Jej najważniejsze badania wpisują się w nurt antropologii religii, który operuje kategorią „religii przeżywanej”. Ponadto zajmuje się krytycznymi studiami nad dziedzictwem, jest członkinią Critical Heritage Studies Hub UJ i inicjatorką – działającej w rmach CHSH UJ – grupy badawczej REL-HER („Religious heritage”). Wystąpienie nawiązuje do obecnie realizowanego projektu OPUS NCN: Pomiędzy marginalizacją a umocnieniem. Kobiety w katolicyzmie afrykańskim (na przykładzie Ghany) [WOMAC].