Krajobrazy pamięci w kontekstach społecznych i kulturowych
Instytut Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Sekcja Socjologii Etniczności i Oddział Katowicki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego
mają zaszczyt zaprosić Państwa na konferencję naukową pt. Krajobrazy pamięci w kontekstach społecznych i kulturowych
Pamięć i przestrzeń to kategorie szczególnie ważne z perspektywy kształtowania tożsamości miejsca, grupy, wspólnoty. Tożsamość jest kształtowana przez przestrzeń, będącą zbiorem wartości społecznych, duchowych, historycznych czy symbolicznych. I odwrotnie, społeczno-kulturowe praktyki zachowania czy rekonstruowania tożsamości społecznej, przekształcają przestrzeń nasycając ją materialnymi i niematerialnymi elementami pamięci. Podejmując refleksję nad relacjami pomiędzy tożsamością kulturową a przestrzenią chcielibyśmy zwrócić uwagę na kategorię krajobrazu kulturowego (memoryscape) oraz jego znaczenie i wykorzystanie między innymi w studiach nad pamięcią podejmowanych przez szerokie grono badaczy. Jednym z pierwszych, który dostrzegł kulturowy sens krajobrazu, jego obecność w życiu społecznym był George Simmel (Filozofia Krajobrazu). Osią programową konferencji ma być akademicka refleksja nad szeroko rozumianymi związkami pomiędzy pamięcią społeczną a krajobrazem kulturowym, gdzie krajobraz staje się swoistym "mnemotopos" - przestrzenną ramą organizującą pamięć i tożsamość grupy. Wyrażony w artefaktach, praktykach społecznych (rytuałach upamiętniania) oraz symbolach krajobraz, ma nie tylko swój specyficzny koloryt i poetykę, ale również politykę, Tym samym zyskuje on dodatkową wartość i społeczną ważność w życiu jednostki i wspólnoty.
Kategoria krajobrazu kulturowego jest palimpsestem, w którym zapisane są różne, często nakładające się na siebie warstwy przeszłości, jest symbolem, metaforą, kategorią płynną, wielopłaszczyznowym kompleksem znaczeń, mogącym przybierać różne formy, materialne i niematerialne. Takie rozumienie otwiera zarówno szerokie pola interpretacji i opisu różnorodnych zagadnień dotyczących relacji pomiędzy pamięcią a przestrzenią, jak i pole badań dla badaczy reprezentujących różne dyscypliny badawcze, socjologów, antropologów, etnologów, kulturoznawców, historyków, których zapraszamy do refleksji i dyskusji podczas konferencji. Dominujące w tematyce konferencji kategorie krajobrazu i pamięci wyznaczają szerokie pola tematyczne. Wśród nich chcielibyśmy między innymi zaproponować następujące obszary refleksji:
- Pamięć lokalna i regionalna
- Pomniki pamięci, muzea i archiwa
- Edukacja w miejscach pamięci
- Zapominanie i odzyskiwanie pamięci
- Miejsca opuszczone, miejsca (nie)pamięci
- Pamięć etniczna i narodowa w kontekstach przestrzennych
- Praktyki i rytuały pamięci
- Pamięć a sztuka
- Jak pamiętają pokolenia?
- Pamięć rodzinna
Cfp [4]